BÜYÜK ÖĞRETMEN BOYKOTU BAŞLIYOR(15 Aralık 1969) / Yıldırım Koç
15 Aralık 1969 günü başlatılan boykot sırasında TÖS Genel Merkezi’nde Veli Kasımoğlu’nun
başkanlığında bir boykot izleme kurulu oluşturuldu. Gelen tüm bilgiler bu birimde düzenlendi ve
analiz edildi.
Boykotun ikinci günü olan 16 Aralık 1969 günü İstanbul’da Yıldız Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisi öğrenci Battal Mehetoğlu faşistler tarafından öldürüldü. Bu cinayet birçok okuldaki boykotlarla protesto edildi. Boykot sırasında ilginç destekler sağlandı. Örneğin, Fakir Baykurt bu tarihte Fevzipaşa’da sürgündü. O tarihlerde şehirlerarası telefon görüşmeleri çok zordu. TCDD çalışanları, Haydarpaşa ve Ankara Garı özel santrallerinden haberleşme olanağı sağladılar. PTT çalışanları da haberleşmede yardımcı oldu.
Gültekin Gazioğlu bu süreci şöyle anlatıyordu: “1969-70 öğretim yılı gergin bir ortamda başladı.
Aralık başında Erzurum öğretmenleri işi bıraktılar. Bu kıvılcım, zaten istim üstündeki tüm bölgeleri
ateşledi. Çeşitli bölgelerde yerel inisiyatiflerle boykot komiteleri oluşturuldu .
Genel Merkez zorlanmaya başlandı. Nihayet 15 Aralık’ta tüm Türkiye genelinde 4 günlük genel boykot başladı. Dört gün süre ile eğitim-öğretim büyük oranda durdu. İçişleri, Milli Eğitim Bakanlarının, Başbakanın boykot öncesi radyodan, çağrıları, tehditleri; vali ve kaymakamların baskıları para etmedi. (...) İşçi ve emekçi sınıflarımızın tarihinde ilk genel grevdi. (...) Boykot öncesi bölgemizde 60 kadar TÖS ve İlk-Sen Şubesini bir araya getirerek bir komite oluşturduk. Komite, 60 şube başkanının imzasını taşıyan Genel Merkezlere hitap eden bir mektup hazırladı.” (Gazioğlu, G., Roman Gibi, Anılar, Genişletilmiş 2. Baskı,
Eğitim-Sen Yay., Ankara, 2010, s.98-99) “Sendikalar okul müdürlerinin boykota girmesini yasakladığı için ben görev başında olacağım.” ( Gazioğlu, G., a.g.k., 2010, s.101)
Talip Apaydın’ın boykot sırasında bir yargıcın tavrına ilişkin anısı da şöyleydi: “Yargıçlardan biri
lokale uğradı, şöyle baktı duruma. Herkesin yanında söylemek istemedi belli ki, beni bir kıyıya çekti,
‘Korkmayın,’ dedi. ‘Siz bu işte haklısınız. Dava açılır da önüme gelirseniz, beraat ettiririm.
Arkadaşlarım da bu kanıdadır. Ama kimseye söylemeyin bunu.’ Gerçekten de sonradan dava açıldı ve biz Amasya’daki boykotçu öğretmenler beraat ettik.” ( Apaydın, T., a.g.k., 2012, s.205-206)
Eğitim-Sen Yay., Ankara, 2010, s.98-99) “Sendikalar okul müdürlerinin boykota girmesini yasakladığı için ben görev başında olacağım.” ( Gazioğlu, G., a.g.k., 2010, s.101)
Talip Apaydın’ın boykot sırasında bir yargıcın tavrına ilişkin anısı da şöyleydi: “Yargıçlardan biri
lokale uğradı, şöyle baktı duruma. Herkesin yanında söylemek istemedi belli ki, beni bir kıyıya çekti,
‘Korkmayın,’ dedi. ‘Siz bu işte haklısınız. Dava açılır da önüme gelirseniz, beraat ettiririm.
Arkadaşlarım da bu kanıdadır. Ama kimseye söylemeyin bunu.’ Gerçekten de sonradan dava açıldı ve biz Amasya’daki boykotçu öğretmenler beraat ettik.” ( Apaydın, T., a.g.k., 2012, s.205-206)
Boykot sırasında Boyabat’ta TÖS’e saldırı düzenlendi. “Yurt ölçüsünde geniş yankılar yapan Boyabat olaylarının, görevlerini kötüye kullanan kişiler tarafından çıkarıldığı kesinlikle anlaşılmıştır. Masum halkı, ona gerçekten hizmet edenlere karşı tahrik edenler, adaletin huzurunda bulunmaktadırlar.
“TÖS’ün kararı üzerine Boyabat’ta görevli 250 öğretmenden 230’unun boykota başlaması üzerine iktidar
mensubu resmî ve resmî olmayan kişiler derhal sindirme ve tedhiş hareketine giriştiler. İçişleri Bakanı Haldun Menteşeoğlu’nun en yakın dostu olan eski Demokratlardan tüccar ve Şoförler Derneği Başkanı Nazmi Güler,
yanında bazı resmî kişiler olduğu halde önce boykottan vazgeçilmesi için TÖS yöneticilerine karşı tehditlerde bulundu.
“Daha sonra A.P. yöneticileri de kendisine katıldılar. Bu tür kişilerden meydana gelme bir kalabalık tehditlerin fayda etmediğini görünce TÖS şubesine gelerek, hemen derslere başlanmasını emir verir gibi
söylediler. Bu emirleri de fayda etmeyince, ertesi gün bütün dükkânları zorla kapattırdılar. Halktan küçük bir topluluğu Belediye binası önüne topladılar. İlçenin Emniyet Amiri ile Tahrirat Kâtibi, toplanan kalabalığı TÖS
binası önüne getirdiler. Bu iki kişi, bir polisin de yardımı ile şube binası önünde TÖS tabelasını koparıp attılar.
Bu davranışları halkı tahrik edercesine yapılanlardı.
“Tahrikler dolayısıyla kalabalıktan bir kısmı binanın camlarını kırdı. Halktan bazı kişilerin bu hareketleri tasvip etmemesi üzerine TÖS binasından uzaklaşan kalabalık, tahrikçilerin öncülüğü ile Lise binasına yöneldi.
Ancak Lise binası jandarma tarafından güvenlik altına alındığı için buraya da kimse yanaşamadı. Bunun üzerine Emniyet Amiri kalabalığı TÖS’ün yayınladığı gazetenin basıldığı basımevine yöneltti. Basımevi binasının camları kırıldı ve sahibinin evine saldırılar oldu. İşin asıl üzücü yanı, kalabalığı tahrik edenlerin
arasında iki emekli öğretmenin bulunmasıydı.
“Olaylara adalet örgütü derhal el koydu. Çoğunluğu Adalet Partili olan 27 kişi hakkında gıyabî tutuklama kararı verildi. Bunlardan yedisi ilçe sınırları dışına kaçtığı için yakalanamadı. Toplanan kalabalık da 250-300 kişi kadar vardı.”
“TÖS’ün kararı üzerine Boyabat’ta görevli 250 öğretmenden 230’unun boykota başlaması üzerine iktidar
mensubu resmî ve resmî olmayan kişiler derhal sindirme ve tedhiş hareketine giriştiler. İçişleri Bakanı Haldun Menteşeoğlu’nun en yakın dostu olan eski Demokratlardan tüccar ve Şoförler Derneği Başkanı Nazmi Güler,
yanında bazı resmî kişiler olduğu halde önce boykottan vazgeçilmesi için TÖS yöneticilerine karşı tehditlerde bulundu.
“Daha sonra A.P. yöneticileri de kendisine katıldılar. Bu tür kişilerden meydana gelme bir kalabalık tehditlerin fayda etmediğini görünce TÖS şubesine gelerek, hemen derslere başlanmasını emir verir gibi
söylediler. Bu emirleri de fayda etmeyince, ertesi gün bütün dükkânları zorla kapattırdılar. Halktan küçük bir topluluğu Belediye binası önüne topladılar. İlçenin Emniyet Amiri ile Tahrirat Kâtibi, toplanan kalabalığı TÖS
binası önüne getirdiler. Bu iki kişi, bir polisin de yardımı ile şube binası önünde TÖS tabelasını koparıp attılar.
Bu davranışları halkı tahrik edercesine yapılanlardı.
“Tahrikler dolayısıyla kalabalıktan bir kısmı binanın camlarını kırdı. Halktan bazı kişilerin bu hareketleri tasvip etmemesi üzerine TÖS binasından uzaklaşan kalabalık, tahrikçilerin öncülüğü ile Lise binasına yöneldi.
Ancak Lise binası jandarma tarafından güvenlik altına alındığı için buraya da kimse yanaşamadı. Bunun üzerine Emniyet Amiri kalabalığı TÖS’ün yayınladığı gazetenin basıldığı basımevine yöneltti. Basımevi binasının camları kırıldı ve sahibinin evine saldırılar oldu. İşin asıl üzücü yanı, kalabalığı tahrik edenlerin
arasında iki emekli öğretmenin bulunmasıydı.
“Olaylara adalet örgütü derhal el koydu. Çoğunluğu Adalet Partili olan 27 kişi hakkında gıyabî tutuklama kararı verildi. Bunlardan yedisi ilçe sınırları dışına kaçtığı için yakalanamadı. Toplanan kalabalık da 250-300 kişi kadar vardı.”
( TÖS Gazetesi, Sayı 46, 15.1.1970. Ayrıca bkz. Aksoy,M., a.g.k., Cilt 1, s.612-615)
* * * * * * * * * * *
Kaynak:https://www.yildirimkoc.com.tr/usrfile/1614062187b.pdf* * * * * * * * * * *
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder